Heykel'e Çıkmak Yıl 1931… Ekim'in 29'u…Yani Cumhuriyet'in 8 yılı bitmiş, Bursa Mustafa Kemal'in büstü ile tanışmıştı. Yeni bir devlet ve onun sembol ismi, Bursa'nın en merkezi yerinde heykeli il halkı selamlıyordu.
Büstün bulunduğu geniş caddenin adı artık resmen Cumhuriyet Alanı'ydı. Ama, halk kendiliğinden buraya Heykelönü adını takmıştı. Otobüslerin önünde kısaltılmış biçimde "C.Alanı" yazsa da Atatürk Caddesi'nin bu anlamlı bölümü Heykelönü olarak anılıyordu. Bu tören alanı, Bursa için önemini giderek arttırırken, ulusal ve siyasi anlamları dışında sosyal bir olgu olarak karşımıza çıktı.
Gün geçtikçe erkinlikler Heykelönü'nde değer kazanıyordu. O günlerde sadece resmi bayramların tören geçişleri, anma günleri Heykelönü'nde yapılıyordu. 1950 sonrası Türkiye siyasal, ekonomik ve sosyal açıdan değişimler yaşamıştı. heykelönü de işlevsel açıdan giderek çeşitlendi. Toplu taşıma araçları, otobüsler bu alana çıkmadan güzergahlarına ulaşamadı. Mağazalar, pastaneler, sinemalar bu alanı süslerken, Bursalı kendinin buraya mecbur etti! "Nereye?" soruları kısaca "Heykel'e çıkıyorum" biçiminde yanıtlandı. Bayram ve anma günlerine bu kez karşılamalarda eklendi.
1953 yılında, Bursa'ya ilk kez Türkiye Üçüncülüğü getiren Merinos Futbol Takımı İnegöl'de karşılandı ve bando eşliğinde Heykel önünde tören geçişi yapıldı. Bursalilar bu yeni prestij alanında bulunmaktan giderek keyif alır oldu. Hele hele Atatürk'ün heykeli önünde fotoğraf çektirmek hatıranın ötesinde adeta gelenek halini aldı.
23 Nisan törenleri sırasında küçüklerin, 29 Ekim'de büyüklerin poz verdiği Atatürk Anıtı önü, alışveriş için Kapalıçarşı yolundaki modern giyimli bayanların uğrak yeri ve fotoğraf çektirme alanı oluverdi. Yeni giysiler; taralı saçlar ve yakışıklı genç erkekler… Bu grup Atatürk Anıtı önünde turlarını başlatıyor, Yeni Postane'ye kadar yürüyordu. Sonra yine geri dönüş… Dönemin tanınmış simaları bu güzergahta boy gösteriyordu.
Ünlü futbolcular, önemli bürokratlar, şık bayanlar kaldırımı podyum gibi kullanıyordu. Başlar hafifçe eğilerek verilen selamlar, tatlı bakışmalar bu tören geçişi gibi yapılan turların ritüelleriydi.
Halk a5rasında Heykelönü - Postane arasındaki bu yürüyüşlerin adını "piyasa yapmak" biçiminde tanımlıyordu. Seyyar fotoğrafçılar Atatürk Anıtı önünde konuşlanarak, bu vazgeçilmez gezi alanında geçirilen anları, ölümsüzleştiriyordu. Anıtın biraz gerisinde, bu kez vesikalık fotoğraf çeken ve anında müşterisine sunan o siyah koltuklu fotoğrafçılar yerleşmişti. Atatürk Anıtı önünde çekim yapanların adına "şipşakçı" adı kolayca verilmişti. Heykelönü mutluluk simgesi, Bursalılar'ın prestij mekanı işlevini yerine getirirken, o günlerde birde ibret tablosu çiziyordu. Neydi bu tablo? Dönemin ceza yasaları gereği idamlıkların infazı, Heykelönü mevkiinde, büyük saatin önündeki küçük alanda ve halkın huzurunda yapılıyordu.
Yaşam ve ölüm bile Heykelönü'nde buluşuyordu. Şık giyimli tur atan gençler, meraklı olgunlar, gün ağarmadan saatin çevresini dolduruyor, bir insanın asılarak ölümüne tanık oluyordu. Bu anlar sanki, yaşam-ölüm arasındaki kısa çizgiyi anlatıyordu. Derken, 1962 yılına gelindi…
Bayramlar dışında yeni bir kortej daha Heykelönü mevkiinde, Dilek Sineması önünde yerini almıştı.
Birazdan tören geçişi başlayacaktı. Bu kez "resm-i geçit" davullu zurnalı, klarnetli akordeonluydu. Çünkü Bursa "festival" kelimesi ile tanışıyordu. Bu gelenek günümüze, 48 yıl uzaktan geldi. Atatürk Caddesi'nde "piyasa yapanlar" turun boyunu uzatmış, başlangıcı Mahfel Kahvesi önüne taşımıştı. Turun boyu ne kadar uzasa bile, Atatürk Anıtı'nın önünden geçmek adeta farz olmuş, Mustafa Kemal'in at üstündeki büstü önünde fotoğraf çektirmek Bursa gelenekleri arasında seçkin bir yer edinmişti.
1931 den günümüze…79 yıllık bir gelenek şimdi yeniden vizyonda. Artık, Atatürk Anıtı önünde fotoğraf çektiren yok… Şipşakçılar yer değiştirdi… Bursa hatırası, ya da fotoğrafın arabını vesikalığa döndüren makineler, müzelerde bile saklanmıyor…
Sergiler ve ardından yapılan kitaplar, o anları ölümsüzleştirmeye yetiyor.
05.02.2011 19:14:01, İsmail Kemankaş
Bu yazı 3302
kez okunmuştur.
Sitedeki yazılardan yazarların kendisi sorumludur; site yönetimi
yazılardan sorumlu tutulamaz.
Bursaspor için internet üzerinde hazırlanmış ilk
internet sitesi "Bursaspor. net" Grup ÇEYNÇ Tarafından
Hazırlanmaktadır...
Sitenin alt yapısı ve yazılımı Profornet tarafından
sağlanmaktadır.
